Często mylisz „have got” i „has got”? To jeden z najczęstszych problemów w nauce angielskiego. A błędy w odmianie potrafią sprawić, że nawet proste zdanie brzmi nienaturalnie. Pokażemy Ci dokładny schemat odmiany w twierdzeniach, pytaniach i przeczeniach, a także najczęstsze pułapki, dzięki czemu opanujesz tę konstrukcję do perfekcji.
„Have got” czy „has got”? Jak nie pomylić się w podstawach
Najprostsza zasada brzmi tak: „I”, „you”, „we”, „they” wymagają formy „have got”, natomiast „he”, „she”, „it” wymagają formy „has got”. W praktyce oznacza to, że liczba pojedyncza w trzeciej osobie zawsze przyciąga „has got”, a wszystkie pozostałe osoby używają „have got”.
Przykłady zdań twierdzących:
„I have got a new phone.”
„You have got two brothers.”
„We have got enough time.”
„They have got a big house.”
„He has got a red bike.”
„She has got long hair.”
„It has got four wheels.”
W codziennym angielskim, szczególnie w mowie, kontrakcje są zdecydowanie częstsze. Nikt nie mówi „I have got a new phone”, tylko „I’ve got a new phone”. To samo dotyczy trzeciej osoby: „She has got long hair” w naturalnej rozmowie skraca się do „She’s got long hair”. Dzięki temu zdania są krótsze, szybsze i brzmią naturalnie.
Kontrakcje w twierdzeniach:
„I have got” → „I’ve got”
„You have got” → „You’ve got”
„We have got” → „We’ve got”
„They have got” → „They’ve got”
„He has got” → „He’s got”
„She has got” → „She’s got”
„It has got” → „It’s got”
Warto zwrócić uwagę na formę „It’s got”. Dla osoby początkującej może być myląca, bo wygląda identycznie jak skrót od „It is”. W praktyce tylko kontekst pozwala rozróżnić znaczenie. Jeśli mówimy o posiadaniu: „It’s got four wheels”, wiadomo, że chodzi o „has got”. Jeśli opisujemy stan lub czynność: „It’s raining”, mamy do czynienia z „is”.
Dlaczego ta konstrukcja budzi tyle trudności? Głównie dlatego, że w języku polskim nie ma odpowiednika kontrakcji. Dodatkowo uczący się często próbują stosować tę samą formę do wszystkich osób i w efekcie mówią „He have got” albo „They has got”. Właśnie dlatego dobrze jest zapamiętać prosty schemat: wszystko oprócz „he”, „she”, „it” = „have got”.
Jeszcze jedna praktyczna wskazówka: ucz się całych bloków językowych, a nie tylko osobnych słów. Zamiast powtarzać „I have got”, „you have got”, „he has got”, lepiej utrwalać w pamięci przykłady w pełnych zdaniach. To pomaga nie tylko zapamiętać odmianę, ale też od razu kojarzyć konstrukcję z realnymi sytuacjami.
Pytania, przeczenia i krótkie odpowiedzi
Budowa pytań i przeczeń z konstrukcją „have got” i „has got” bywa bardziej problematyczna niż same zdania twierdzące. Na pierwszy rzut oka schemat wygląda prosto, jednak w praktyce pojawia się kilka zasad, o których wiele osób zapomina. To właśnie one sprawiają, że zdania brzmią naturalnie albo przeciwnie, sztucznie i nienatywnie.
Pytania w formie ogólnej
W pytaniach występuje inwersja. Oznacza to, że „have” lub „has” wysuwa się na początek zdania.
„Have you got a pen?”
„Have they got a car?”
„Has she got a dog?”
Nie używamy tutaj dodatkowego operatora „do”, bo rolę operatora pełni już „have”. Wiele osób mówi „Do you have got…?” i to jest błąd, który bardzo szybko zdradza uczącego się języka.
Pytania szczegółowe, czyli tak zwane „wh- questions”
Pytania szczegółowe opierają się na tym samym schemacie, z tym że na początku pojawia się zaimek pytający.
„What have you got in your bag?”
„Who has she got in her team?”
„How many rooms has it got?”
Dzięki takim pytaniom możemy poszerzać zakres konwersacji. Zamiast tylko odpowiadać tak lub nie, rozwijasz dialog i zyskujesz pełniejsze odpowiedzi.
Przeczenia
W zdaniach przeczących dodajemy „not” do formy „have” lub „has”. W mowie codziennej używa się głównie skrótów „haven’t got” i „hasn’t got”.
„I haven’t got any money.”
„They haven’t got enough time.”
„He hasn’t got a brother.”
Dzięki kontrakcjom zdania stają się krótsze i płynniejsze. W języku formalnym można spotkać pełne formy: „have not got” i „has not got”, ale w praktyce rzadko tak się mówi.
Użycie „any” i „some”
To szczegół, o którym często się zapomina, a który ma ogromny wpływ na naturalność języka. W pytaniach zwykle używamy „any”: „Have you got any questions?” albo „Have they got any money?”. W przeczeniach również dominuje „any”: „I haven’t got any time”.
„Some” pojawia się wtedy, gdy pytanie ma charakter propozycji lub gdy spodziewamy się odpowiedzi twierdzącej: „Have you got some water?” (w sensie: „Masz może trochę wody?”).
Krótkie odpowiedzi
Angielski uwielbia krótkie odpowiedzi. Zamiast odpowiadać pełnym zdaniem, wystarczy użyć samego operatora.
„Have you got a pen?” – „Yes, I have.” / „No, I haven’t.”
„Has she got a cat?” – „Yes, she has.” / „No, she hasn’t.”
Tego typu reakcje są nie tylko poprawne, ale też brzmią naturalnie i oszczędzają czas w rozmowie. Polacy często próbują dodać całe zdania, np. „Yes, I have got”, co nie jest błędem, ale brzmi nienatywnie i niepotrzebnie wydłuża odpowiedź.
Najważniejsze, co warto zapamiętać:
- Nie łączymy „do” z „have got”.
- Zawsze używamy inwersji: „Have you got…?”, „Has she got…?”.
- W przeczeniach najczęściej skracamy: „haven’t got”, „hasn’t got”.
- W pytaniach i przeczeniach domyślne jest „any”, a „some” pojawia się w wyjątkowych sytuacjach.
- Krótkie odpowiedzi to standard, którego nie należy pomijać.
Dzięki tym zasadom pytania i przeczenia z „have got” oraz „has got” stają się intuicyjne i płynne. To właśnie te detale – wh-questions, any/some, krótkie odpowiedzi – sprawiają, że Twoja angielszczyzna brzmi jak język native speakerów.
Typowe błędy i „false friends”
Nawet osoby, które dobrze opanowały odmianę „have got” i „has got”, bardzo często wpadają w kilka powtarzalnych pułapek. Wynikają one z mieszania systemów gramatycznych, z różnic między brytyjskim a amerykańskim angielskim albo po prostu z dosłownego tłumaczenia z polskiego. Przyjrzyjmy się najczęstszym błędom i zobaczmy, jak ich unikać.
Błąd 1: „Do you have got…?”
To zdecydowanie najczęstsza pomyłka. Wielu uczących się myśli, że skoro pytania w angielskim często wymagają operatora „do”, to należy go dodać także tutaj. Tymczasem konstrukcja „have got” sama ma w sobie operator i nie potrzebuje dodatkowego słowa.
❌ „Do you have got a pen?”
✔️ „Do you have a pen?”
✔️ „Have you got a pen?”
Widzisz różnicę? Masz dwa poprawne systemy, ale nie wolno ich łączyć w jedno zdanie. Albo używasz neutralnego „do you have”, albo konstrukcji „have you got”.
Błąd 2: „They has got…”
Kolejna pułapka dotyczy odmiany. Osoby uczące się wiedzą, że przy trzeciej osobie liczby pojedynczej pojawia się „has”, ale niektórzy przenoszą tę zasadę także na liczbę mnogą. W efekcie powstają zdania w rodzaju „They has got”, które są błędne.
❌ „They has got a house.”
✔️ „They have got a house.”
Zapamiętaj prostą zasadę: tylko „he”, „she” i „it” wymagają formy „has got”. Wszystkie inne osoby mają „have got”.
Błąd 3: „I am having got…”
Tutaj mamy do czynienia z próbą tworzenia czasu ciągłego. Polacy często chcą powiedzieć „jestem w posiadaniu” i próbują to wyrazić jako „I am having got”. Niestety to zdanie jest niepoprawne. Konstrukcji „have got” nie używa się w formie ciągłej.
Poprawnie powiemy:
✔️ „I have got two tickets.”
✔️ „I’ve got a new idea.”
Różnica między „I got a car” a „I’ve got a car”
To subtelny, ale kluczowy punkt. Zdanie „I got a car” to past simple, czyli przeszłość. Znaczy „kupiłem samochód” albo „dostałem samochód”. Zdanie „I’ve got a car” to present, czyli teraźniejszość. Znaczy „mam samochód”.
❌ Jeśli chcesz powiedzieć, że posiadasz samochód teraz i powiesz „I got a car”, to rozmówca zrozumie, że opowiadasz o przeszłości.
✔️ Poprawna wersja brzmi: „I’ve got a car.”
Ta różnica jest szczególnie ważna w amerykańskim angielskim, gdzie zdanie „I got a car” bardzo często oznacza „kupiłem” i nigdy nie jest traktowane jako wyrażenie posiadania.
Uwaga na „gotten”
W amerykańskiej odmianie angielskiego spotkasz formę imiesłowu „gotten”, np. „I’ve gotten better at tennis” albo „He’s gotten into trouble”. Ale uwaga: „gotten” nie działa w znaczeniu posiadania. Nie możesz powiedzieć „I’ve gotten a car” w sensie „mam samochód”. W takim przypadku jedyną poprawną formą jest „I’ve got a car” albo neutralne „I have a car”.
Najlepszy sposób na uniknięcie błędów
- Zawsze wybieraj tylko jeden system: albo „have you got”, albo „do you have”.
- Pamiętaj, że „has got” jest wyłącznie dla „he”, „she”, „it”.
- Nigdy nie twórz form ciągłych z „have got”.
- Rozróżniaj czas teraźniejszy od przeszłego: „I’ve got” to posiadanie teraz, „I got” to czynność z przeszłości.
- Uważaj na „gotten” – w posiadaniu go nie używamy.
Dzięki tym zasadom szybko przestaniesz popełniać najczęstsze błędy. Wystarczy kilka świadomych powtórzeń i nauczysz się reagować automatycznie.
Brytyjski i amerykański punkt widzenia – co warto wiedzieć, żeby nie brzmieć sztucznie
Choć konstrukcja „have got” i „has got” jest poprawna w obu odmianach angielskiego, sposób jej używania różni się w zależności od tego, czy rozmawiasz z Brytyjczykiem, czy z Amerykaninem. Zrozumienie tych niuansów to nie tylko kwestia poprawności, ale przede wszystkim naturalności wypowiedzi.
Brytyjski angielski – „have got” w codziennych rozmowach
W Wielkiej Brytanii forma „have got” dominuje w języku mówionym. Brytyjczyk rzadko powie „I have a car” w rozmowie z kolegą, prędzej użyje „I’ve got a car”. W szkołach w Wielkiej Brytanii właśnie ta konstrukcja jest nauczana jako podstawowa w kontekście posiadania, relacji czy opisu wyglądu.
Przykłady typowe dla brytyjskiej codzienności:
„I’ve got two sisters.”
„She’s got a new job.”
„We’ve got plenty of time.”
Dla Brytyjczyka te zdania brzmią zupełnie naturalnie i neutralnie. Forma „I have two sisters” czy „She has a new job” też jest poprawna, ale brzmi nieco bardziej formalnie, dlatego częściej pojawia się w piśmie.
Amerykański angielski – neutralne „have” zamiast „have got”
W Stanach Zjednoczonych sytuacja wygląda inaczej. Amerykanie zdecydowanie częściej używają zwykłego „have”. Zdania typu „I have a car” czy „She has a new job” to standard w mowie i w piśmie. Forma „have got” jest również poprawna i zrozumiała, ale w języku amerykańskim ma charakter bardziej potoczny. Często pojawia się, gdy chcemy coś podkreślić lub dodać emocji.
Przykłady charakterystyczne dla Amerykanów:
„I have a meeting at 3.”
„She has three kids.”
„They have a big house.”
Amerykanin w rozmowie potocznej może też powiedzieć „I’ve got to go” w znaczeniu „muszę iść”. Jednak w kontekście posiadania prym wiedzie proste „have”.
Rejestr i kontekst – jak wybrać odpowiednią formę
Oprócz różnic między odmianami języka, ważną rolę odgrywa rejestr, czyli sytuacja, w jakiej się znajdujesz. W mailu formalnym, w raporcie czy w prezentacji biznesowej zdecydowanie lepiej sprawdzi się neutralne „have”.
Przykład formalny:
„We have sufficient data to proceed.”
„The company has three offices in Europe.”
W rozmowie z przyjacielem, kolegą z pracy czy w zwykłej sytuacji towarzyskiej naturalniejsze będzie „have got” – szczególnie w brytyjskim angielskim.
Przykład nieformalny:
„I’ve got a headache.”
„We’ve got tickets for the concert.”
Dzięki temu rozróżnieniu unikniesz sytuacji, w której Twoja wypowiedź brzmi zbyt książkowo albo zbyt potocznie w niewłaściwym momencie.
Podsumowanie
Dla większości uczących się najwięcej zyskuje się nie na samych tabelkach, ale na automatyzacji dwóch ruchów: natychmiastowej decyzji „has vs have” oraz pamięci mięśniowej w pytaniach i przeczeniach bez „do”. Z naszych obserwacji pracy z uczniami wynika, że najlepszy efekt daje krótkie, intensywne ćwiczenie jednego pola naraz – najpierw tylko pytania, potem tylko przeczenia – i dopiero potem mieszane serie, koniecznie z wh- i any/some.
Warto też świadomie przełączać rejestr: w rozmowie „I’ve got…”, w formalnych mailach częściej „I have…”. Ten nawyk porządkuje styl i eliminuje niepewność, a konstrukcja „have got” przestaje być źródłem błędów, stając się wygodnym narzędziem do precyzyjnej, naturalnej komunikacji
